De rijks monumentale watertoren van Raamsdonksveer, ook wel de Veerse Toren genoemd, is een beeldbepalend element in het landschap. Voor Bram Polak, opgegroeid in Raamsdonksveer, is de bijna 100-jarige toren altijd nabij. Als zijn vader in 1986 de sleutels van de watertoren krijgt om er zijn kunstuitleen in te vestigen, krijgt de toren ook echt persoonlijke betekenis voor Bram. ‘Als tiener deed ik er vakantiewerk. Ik kwam bij kunstenaars over de vloer om kunstwerken op te halen en bij bedrijven om kunstwerken te bezorgen. Een heel leuk baantje.’
Onomwonden boodschap
In 2008 neemt Bram de kunstuitleen van zijn vader over en wordt daarmee ook eigenaar van de watertoren en het kantoorpand daaromheen. Alles loopt op rolletjes, totdat Rijkswaterstaat zich in 2014 meldt met een niet mis te verstane boodschap. Vanaf 2024 zijn er jarenlange werkzaamheden aan de A27 tussen Houten en Hooipolder en Rijkswaterstaat heeft grond van Bram nodig om een verbindingsboog te kunnen bouwen tussen de A59 en de A27. ‘Ik schrok van dat bericht, want hoe moest dat met onze onderneming? Ik voorzag langdurige overlast en het inleveren van de ruimte voor laden en lossen zou het runnen van ons logistieke bedrijf feitelijk onmogelijk maken.’
Meer halen uit de plassen
Toch kan het tij keren. Bram verkoopt de kunstonderneming, waardoor hij meer ruimte krijgt om de toekomst te overzien. Als in 2018 de gemeente Geertruidenberg zich bij Bram meldt, ontstaan er nieuwe kansen. ‘De gemeente wilde meer natuurbeleving en recreatiemogelijkheden rondom de Raamsdonksveerse plassen ontwikkelen. De watertoren zou met een hotel- en restaurantfunctie hierin een belangrijke rol kunnen spelen en als Toeristisch Overstap Punt (TOP) kunnen fungeren. Of ik eens wilde nadenken over herontwikkeling.’
Bram Polak met een afbeelding van de oorspronkelijke Veerse Toren, die veel art-deco-elementen bevat. Foto: Studio Retouched.
Art-decostijl terughalen
Deze wensen klinken Bram als muziek in de oren. Het is een unieke kans op een duurzame bestemming voor de watertoren. Bovendien is de locatie ideaal voor een hotel, direct aan knooppunt Hooipolder en vlakbij natuurgebieden en toeristische attracties zoals de Biesbosch en de Efteling. Hij besluit mee te doen, mits het een hotel mag worden van flinke omvang. De gemeente gaat akkoord en stelt als voorwaarde dat de watertoren in oude luister wordt hersteld. Na verschillende restauraties had het monument zijn oorspronkelijke art-decostijl verloren. Bram gaat ervoor. Een kantelpunt in zijn relatie met Rijkswaterstaat, vertelt hij. ‘Verliep het contact in het begin stroef, nadat zich een nieuw perspectief voor mij ontspon, gingen de gesprekken een stuk beter.’
Uitruil van grond
Brams hotelplannen zijn ambitieus: een in oude stijl gerestaureerde watertoren met unieke vergaderruimtes en boven in een skybar. Daarnaast een nieuw hotelgebouw met in totaal 150 kamers, 2.500 m2 congres- en vergaderzalen en een restaurant met terras aan het water. De oude Napoleonsroute voor het hotel wordt weer beleefbaar, met kasseien en een bomenrij zoals deze er destijds stond. Er is alleen één maar. Bram: ‘Door de aanleg van de verbindingsboog van de A59 naar de A27 komt afrit 34 naar Raamsdonksveer te vervallen. De grond van Rijkswaterstaat die daarmee vrijkomt, heb ik nodig om de nieuwbouw aan het water te kunnen maken.’ Bram trekt de stoute schoenen aan en stelt Rijkswaterstaat voor om een uitruil te doen. ‘Met dank aan alle welwillendheid van de omgevingsmanager en grondverwerver is dit gelukt. Rijkswaterstaat koopt mijn grond voor de verbindingsboog en ik koop grond van Rijkswaterstaat voor de hotelontwikkeling.’
Artist impression van het toekomstige hotel. Zicht vanaf de zijde van knooppunt Hooipolder. Bron: BAAS Architecten, ASK Architecten. ??????
Helemaal opnieuw opbouwen
De watertoren in oude glorie herstellen is moeilijker dan Bram in eerste instantie denkt. ‘De oorspronkelijke toren was prachtig. Hij bestond uit beton en bakstenen met indrukwekkende raampartijen en art-decodetails. Die bakstenen zijn er nog, maar deze zijn in 1969 voorzien van een harde laag cement. We hebben gekeken hoe het uitpakt als we het cement wegbikken, maar dat overleven de oude stenen niet. Samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed hebben we ervoor gekozen om de met cement afgesmeerde stenen weg te halen, zodat alleen de betonnen constructie blijft staan. Vervolgens wordt de toren helemaal opnieuw opgemetseld met stenen die sprekend lijken op de oorspronkelijke.’
Proosten op samenwerking én vader Polak
In 2024 gaat de eerste schop in de grond. De werkzaamheden voor het hotel worden afgestemd op die van Rijkswaterstaat om de hinder voor de omgeving zo veel mogelijk te beperken. In 2026 is het hotel naar verwachting klaar. Het wordt de eerste vestiging in Noord-Brabant van Postillion Hotels. Een feestelijke opening zal, ook vanwege het 100-jarige bestaan van de toren, de nieuwe functie van het bouwwerk inluiden. ‘Dan hoop ik een biertje te drinken met de omgevingsmanager en grondverwerver van Rijkswaterstaat om te proosten op de goede samenwerking. En natuurlijk proost ik ook op mijn vader, zonder wie ik dit avontuur nooit beleefd zou hebben.’
Meer weten over de historie en toekomst van de watertoren bij Raamsdonksveer? Ga naar veersetoren.nl.
Meer verhalen lezen van omwonenden en andere betrokkenen?