Uitgangspunt bij de ruimtelijke kwaliteit van de verbreding van de A27 tussen Houten en knooppunt Hooipolder is het zogenoemde Routeontwerp Panoramaroute. Jacqueline Rijpert, adviseur ruimtelijke kwaliteit en vormgeving bij Rijkswaterstaat, legt uit dat dit een visie is op hoe de héle A27 – van Almere tot voorbij Breda – er in het ideale geval uit zou moeten zien. ‘Hierbij geldt dat de snelweg “te gast” is in het landschap en dat het landschappelijke karakter van de omgeving zo veel mogelijk behouden blijft.’
Behouden en versterken
Het routeontwerp is vertaald in een ontwerpvisie voor de wegverbreding. De kern is dat de panoramische ervaring van het landschap en de weidsheid die de weggebruiker ervaart essentiële kenmerken zijn van de A27. Deze visie is in opdracht van Rijkswaterstaat opgesteld door Koen van Velsen Architecten. ‘In de ontwerpvisie staat het behouden én versterken van deze kwaliteiten centraal’, verduidelijkt Koen van Velsen. ‘Hoofddoel is een optimaal ingepaste A27 met een maximale beleving van de waardevolle context en de weidse panoramalandschappen vanaf de weg.’
Esthetische kaders
De ontwerpvisie is opgenomen én nader uitgewerkt in het Esthetisch Programma van Eisen (EPvE). Kort gezegd bevat het EPvE de (esthetische) kaders voor de wegverbreding. ‘Met het EPvE zorgen we ervoor dat de aannemers die de verbreding straks gaan uitvoeren weten welke eisen Rijkswaterstaat stelt aan de vormgeving’, vertelt Rijpert. ‘Zo voorkomen we dat de A27 tussen Houten en Hooipolder na de wegverbreding een allegaartje is van verschillend uitziende bruggen, geluidsschermen en lantaarnpalen.’
Vinger aan de pols
Rijkswaterstaat geeft met het EPvE dus een aantal esthetische kaders af. Het is vervolgens aan de gekozen aannemers om hier concreet invulling aan te geven. ‘We schrijven niet alles voor’, stelt Rijpert. ‘De aannemers krijgen de ruimte om binnen de kaders van het EPvE hun eigen invulling te geven aan de vormgeving van de verbrede A27 en vooral de nieuwe bruggen.’ Dit betekent overigens niet dat ze zomaar wat kunnen bedenken. ‘Als Rijkswaterstaat houden we nadrukkelijk de vinger aan de pols in het aanbestedingsproces en later bij de realisatie. Het is de bedoeling dat de aannemers die uiteindelijk worden geselecteerd ook echt iets moois gaan afleveren.’
Geheugen en geweten
Met het Q-team beschikt het project A27 Houten - Hooipolder over een kundig orgaan dat toeziet op de ruimtelijke kwaliteit en vormgeving van de wegverbreding. Daarbij staat de ‘Q’ uiteraard voor kwaliteit. Rijpert: ‘Het Q-team is een team van experts, dat de regio – provincies, gemeenten en waterschappen – vertegenwoordigt. Het team wordt voorgezeten door een vertegenwoordiger van het College van Rijksadviseurs. Dit college adviseert de rijksoverheid over ruimtelijke kwaliteit.’ Het Q-team is al jarenlang betrokken bij het project. ‘Het team toetst de ruimtelijke kwaliteit van het ontwerpproces bij elke mijlpaal in het project. Het team is met recht ons geheugen en geweten op het gebied van ruimtelijke kwaliteit.’
Supervisie ruimtelijke kwaliteit
Overigens is het Q-team niet het enige orgaan dat toeziet op de ruimtelijke kwaliteit en vormgeving. Rijkswaterstaat heeft ook een Supervisieteam aangesteld. Rijpert vertelt dat dit team verantwoordelijk is voor de kwaliteitsborging op het gebied van ruimtelijke kwaliteit. ‘Ook gaat het team nauw samenwerken met het ontwerpteam van de gekozen aannemers.’ Het Supervisieteam bestaat uit landschapsarchitect Berdie Olthof en architect Michel Heesen. Olthof richt zich specifiek op de inpassing van de wegverbreding in de omgeving. Heesen houdt zich vooral bezig met het ontwerp en de ruimtelijke kwaliteit van de kunstwerken: de (grote) bruggen en viaducten, maar ook de installatiegebouwen.
Meer informatie?
Alle artikelen over de vormgeving van de A27 Houten - Hooipolder teruglezen? Bekijk dan deze artikelen: