Bij een groot project zoals de verbetering van de A27 Houten - Hooipolder moet alles op rolletjes verlopen. Dan is een kloppende bouwtekening net zo hard nodig als een nauwkeurige planning. Wat daarbij helpt, is een zogeheten BIM-model, een soort super 3D-model waarin de gewenste werkelijkheid zo gedetailleerd mogelijk is weergegeven.

3D-model 2.0

Tim van der Lee legt uit wat een BIM-model precies is. ‘De meeste mensen kennen wel een 3D-model, waarin je een ontwerp van alle kanten kan bekijken. BIM gaat nog een stapje verder, omdat we er ook data aan toevoegen. Dus je ziet niet alleen het object dat we gaan maken, maar bijvoorbeeld ook waar het staat, welke leidingen er doorheen lopen en hoeveel materiaal je voor een onderdeel nodig hebt. Zo weet de uitvoerder precies hoeveel wagens beton hij moet laten komen voor de onderdoorgang bij Hooipolder, zonder dat hij het zelf hoeft uit te rekenen. Een ander voordeel is dat je kunt zien of geplande onderdelen elkaar niet in de weg zitten, bijvoorbeeld dat een leiding dwars door een balk is getekend.’

Inzicht in wat je maakt

Behalve hoeveelheden materiaal kan Tim ook tijd aan het model toevoegen. ‘Zo kan je een planning aan het model koppelen en maak je van een 3D- een 4D-model.  Je kunt dan zien wie wanneer waarmee aan de slag moet en gaan we elkaar niet in de weg lopen. Aan de hand van het 3D-model maken we vervolgens alle 2D-tekeningen, die nodig zijn voor de uitvoerders. Dat visuele plaatje erbij en alle nodige gegevens daaraan gekoppeld, maken het werk voor iedereen veel duidelijker. Je kan als het ware door het model lopen en meer inzicht krijgen in wat je maakt. We kunnen het kunstwerk, zoals een viaduct, laten zien in de bestaande omgeving. Zo kun je controleren of je misschien nog iets moet aanpassen om het beter te laten aansluiten op de bestaande situatie.’

Modellen voor elk onderdeel

BIM-modelleurs kunnen specifiek werken aan viaducten, bruggen, onderdoorgangen of aan tijdelijke werkzaamheden. Dit is afhankelijk van de afdeling waar ze werken. ‘Ik werk niet voor een specifieke afdeling en werk dus aan van alles mee’, vertelt Tim. ‘Zo heb ik heel gedetailleerde modellen gemaakt voor de vergunningverlening. Maar ik maak ook modellen voor tijdelijke werkzaamheden. Bijvoorbeeld voor een poer, een ondersteuning, die naast de snelweg komt voor extra stevigheid. Tijdens het maken van het model van een poer voor het viaduct Hooipolder op de A59, bleek dat die zo dicht bij de snelweg kwam te liggen, dat een verticale grondkering nodig was. Daarvoor hebben we damwanden tussen de snelweg en de poer geplaatst. Zo konden wij een veilige werkruimte maken en kon het verkeer veilig door blijven rijden.’

Ter plekke beslissen

Werken als modelleur betekent niet dat Tim de hele dag binnen achter een scherm zit . ‘Het werk is behoorlijk afwisselend, ik overleg veel met voorbereiders en uitvoerders die mij van de nodige data voorzien. Vaak ga ik ook ter plekke kijken. Ik kan de modellen op locatie op mijn telefoon inladen en controleren of ik niet ergens iets heb gemist dat een probleem kan opleveren. Dit doen we met zogenaamde trimble sitevision. Dat is niet meer dan een antenne op je telefoon en een softwarepakket waarmee we de modellen buiten in real life kunnen bekijken.  een grote haven . Toen ik voor een ander project  op locatie het wapening-model had ingeladen, ontdekte ik dat de geplande ankers voor de aanlegsteiger in de weg zouden zitten van de wapening in de betonconstructie, die nog moest worden gestort. Toen hebben we ter plekke moeten beslissen hoe we het anders konden doen. Het is fijn dat dat kan, want dat gaat een stuk sneller dan wanneer je het probleem moet oplossen als je al bezig bent met de uitvoering.’  
   
Het werk van een BIM-modelleur is afwisselend ook ter plekke op locatie. Fotografie: Studio Retouched.

Hoe meer gegevens, hoe beter

De BIM-software wordt sinds een jaar of 15 in Nederland gebruikt en wordt steeds beter, vertelt Tim. ‘Toen ik er een jaar of 6 geleden mee begon te werken, was het nog niet top en werkte nog lang niet iedereen ermee. BIM-modellen zijn inmiddels veel toegankelijker dan vroeger. Daardoor werken steeds meer mensen ermee. Dat is prettig, want hoe meer gegevens je hebt, hoe minder foutjes en verrassingen. En dat is uiteindelijk het hoofddoel van dit model.’

Alles in kaart brengen

Wanneer een BIM-model klaar is, controleren de constructeurs het. Als alles klopt, gaat er een stempel op. Maar het kan gebeuren dat er vervolgens toch nog iets moet worden aangepast’, zegt Tim. ‘Bijvoorbeeld omdat we uit het veld horen dat een paal niet op de geplande plek de grond in wil. Dan starten we een zogenaamd afwijkingsproces. Dit betekent dat de modelleurs aan het werk gaan om het model aan te passen. Zo moeten model en de uiteindelijke situatie altijd overeenkomen. Dat doen we niet alleen voor onszelf, maar ook voor toekomstige werkzaamheden op die locatie. We brengen namelijk alles in kaart: dit stond er al en dit voegen we toe. Als er in de toekomst dan weer moet worden gewerkt, kan iedereen precies zien wat er eerder is gebeurd.’

Even checken

Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden gaat Tim regelmatig op locatie werken, in een bouwkeet. ‘Zo heb ik korte lijnen met de uitvoerders. Ik blijf de ondersteunende factor. De uitvoerders vragen regelmatig of ik ze een deel van het model kan laten zien waar ze op dat moment aan werken. Zo kunnen ze checken of het goed gaat en zie ik het werk ontstaan in de tijd, dat is ook heel leuk.’