De term kunstwerken klinkt veel mensen in eerste instantie misschien wat raar in de oren. Niet zo gek dus dat Hans Rijnen vaak moet uitleggen wat hij als adviseur kunstwerken dan precies doet. ‘Soms denken mensen dat ik me bezig houd met kunst. Op zich logisch, maar ik leg dan altijd uit dat het in mijn geval bij kunstwerken om viaducten, bruggen en onderdoorgangen gaat. Ook een soort kunst, maar dan van bouwkundige aard.’
Inventarisatie bruggen, viaducten en onderdoorgangen A27
De afgelopen jaren heeft Rijnen zich vooral bezig gehouden met de bruggen, viaducten en onderdoorgangen in de snelweg A27 tussen Houten en knooppunt Hooipolder. ‘We hebben geïnventariseerd met welke kunstwerken we te maken hebben, hoe ze ervoor staan en welke gevolgen de verbreding van de A27 voor deze bruggen, viaducten en onderdoorgangen heeft.’ Op basis daarvan is bepaald wat er met de ongeveer 60 kunstwerken gaat gebeuren: handhaving, aanpassing of vervanging.
Behouden kunstwerken A27
Rijnen vertelt dat Rijkswaterstaat zijn best heeft gedaan om – ruim binnen de marges van wat veilig en verantwoord is – zoveel mogelijk kunstwerken te behouden. ‘Niet alleen vanwege de kosten, maar ook omdat we als Rijkswaterstaat zo duurzaam en circulair mogelijk ons werk willen doen. Dat is goed gelukt: van de 60 bruggen, viaducten en onderdoorgangen zitten er maar 6 à 7 tussen die we niet kunnen behouden.’
Ruimtelijke kwaliteit A27
Bij de kunstwerken die Rijkswaterstaat volledig gaat vervangen, zitten 3 van de 4 grote bruggen: de Hagesteinsebrug, Merwedebrug en Keizersveerbrug. ‘Belangrijk aspect bij de 3 nieuwe grote bruggen is de vormgeving’, aldus Rijnen. ‘Het Esthetisch Programma van Eisen (EPvE), dat we samen met een architect hebben opgesteld, speelt hierbij een essentiële rol. Hiermee geven we de aannemer die de werkzaamheden gaat uitvoeren een richting mee bij het ontwerp en zorgen we ervoor dat de snelweg en dus ook de kunstwerken een bepaalde ruimtelijke kwaliteit krijgen. Zo zorgen we ervoor dat de A27 een mooi geheel blijft, met een eigen identiteit.’
Eisen nieuwe kunstwerken A27
Rijnen legt uit dat Rijkswaterstaat niet expliciet voorschrijft hoe de 3 nieuwe grote bruggen eruit komen te zien. ‘Het EPVE geeft een bepaalde richting aan, waar de aannemer zich door kan laten inspireren. Tegelijkertijd geven we de aannemer wel een aantal functionele eisen mee. Bijvoorbeeld op het gebied van de doorvaarthoogte en de vormgeving van de pijlers in de rivier. Maar verder mag de aannemer het ontwerp van de bruggen – en de andere kunstwerken die we moeten vervangen – helemaal zelf bepalen. Dat betekent veel vrijheid, maar ook veel verantwoordelijkheid.’